Lina Clorofilla

Archivio culturale di Trapani e della sua provincia
"Frinzi di cori" di Lina Colorfilla

precedente

successivo

LA ZITATA DI CAMPAGNA





La za Nulidda, soru di me’ nanna,
si maritau cu unu di campagna,
quannu a sò figghia appiru a maritari
a tuttu lu parintatu eru a mmitari.
Chissu si fici cinquant’anni fa
quannu li strati ‘unn’eranu chisti cca;
nni pigghiaru cu tanti carruzzina,
tannu si maritavanu a li cincu di matina.

Acchianamu prima li nicareddi.
Taliai ncelu e c’eranu li stiddi,
cu dd’aria frisca e duci di la chiana
n’accumpagnava la tramuntana.
Arrivamu finarmenti a la cuntrata.
truvamu la zita tutta priparata
e quanta genti misa fora c’era
cu carruzzina misi già a filera.

C’era nna fila c’ ’un finia cchiui
urtimu un carrettu cu nna seggia a dui,
supra assittati dui vicchiareddi,
lu mulu si scutia ciancianeddi.
Li cristianeddi ch’eranu priati
cu fazzuletti nsita agghiummuniati
salutavanu a tutti cu la manu
lu parintatu ch’era ntra lu chianu.

Vinni lu zitu cu li sunatura
scinniu la zita comu la natura,
sta zita bedda comu nna cassata,
lu patri cu coppula e nna pipa addumata.
Li ‘addi si sintianu cantari,
a manu a manu si viria agghiurnari,
un tappitu di ciuri nterra c’era
beddu lu ciatu di la primavera.

Sunaru li campani ntra nna chiesa
la Matri cu sso figghiu era scisa
ormai ridia tuttu lu criatu
nostru Signuri era risuscitatu.
Davanti l’artaru s’addinucchiaru
cu tantu amuri li firi si scambiaru,
la cirimonia prestu si finiu
e si maritaru ngrazia di Dio.

E quannu c’abbraccettu fora sceru
nna poco picciriddi l’accughieru,
genti davanti porti pi taliari
pi viriri a li ziti poi passari.
Ittaru li cunfetti a pugnu chinu
e tutti ninn’emu versu lu fistinu.
Appena arrivamu li muli spaiaru
e ogni cosa a lu funnacu purtaru.

Sta festa fu fatta a parti ’i casa,
cu li ziti ci fu lu vasa vasa,
muccatura mmanu pi occhi stuiari
mittennusi già tutti a picchiuliari.
Vitti li ziti poi c’abballaru
e li cunfetti tutti ci ittaru;
chi bedda festa, chi granni armunia
e puru iu ci dissi na puisia.

Ci foru mustazzoli a lu buffè,
rasoliu, viscotta e puru cafè,
poi a li quattru ci fu na gran manciata
cu nna bedda tavula apparicchiata.
Li ziti assittati ciancu a ciancu
davanti lu trubberi tuttu biancu:
la zita cu nna vesta di villutu,
lu zitu, occhi nterra, paria mutu.

Ntunnu cu iddi ntavula assittati
c’erano li parenti e li mmitati,
e iu datu ch’era un po’ ntrichera
ivi ncucina pi viriri chi c’era.
Un quararuni nterra era pusatu,
un ciauru niscia di stufatu
li fimmini eranu tutti ntraficati,
li cufulara eranu svampati.

Svampa lu focu cu lu muscaloru,
ntettu su’ appizzati li pumaroru
chi tannu era lu megghiu cumpanaggiu
cu nzalata, alivi e pani e furmaggiu.
Appizzati a muru stipiceddi
dunni si sarvavanu vasteddi,
e dintra lu stipu era cunsirvatu
un murtaru cu nna fogghia cummigghiatu.

Dintra la cucina c’era un furniceddu
allatu c’era nna pala e lu rasteddu,
lu pani misu dintra li maiddi,
c’era di tuttu e puru lunniceddi.
Sutta lu furnu c’era cinniredda
chi poi sirvia pi li cufunedda,
scorci di mennula p’addumari
puru li surci ci ìanu a manciari.

Allatu la porta c’era un puzzareddu,
supra appizzatu un croccu e un catineddu,
nna quartaredda all’angulu pusata
e cu nna tuvagghiola ncuppunata.
Darrè la porta un cornu pinnuliava
accussì u malocchiu ’un ci arrivava
e nna santuzza dda puru appizzata
cu la Madonna di Trapani stampata.

Quanti cosi ntra dda casa c’eranu,
tanti ricordi ci filiavanu
quarara di ramu tutti appizzati:
bucali di crita, lemma e pignati.
Supra la tavulidda l’agghialoru
pi mettiri l’ogghiu ’ntra la pasta a broru,
poi vitti ch’era ura di manciari
e prestu minn’ivi ntavula assittari.

Quannu lu pranzu ntavula arrivau
cu dd’abbunnanza ognunu s’abbuffau,
piatti di pasta, carni e tantu vinu
c’arrinisciu veru un gran fistinu.
Li ziti poi sinn’jeru a canciari
e a macararu sinn’jeru assittari
a lu so postu di ciuri addubbatu
c’un beddu specchiu mmezzu pusatu.

La sira armaru nna bedda festa,
davanti li ziti avianu nna cesta
e iu taliava ddi ziti tantu beddi
cu lu lustru di luna palummeddi.
Patri e matri cuntenti di la figghia
cu l’autri abballavanu la quadrigghia,
viscotta, ciciri e favi caliati
n’addivirtemu pi du’ beddi nuttati.

Mi rissi poi nonna Margherita
chi la prima notti era di la zita,
l’atra ntra lu zitu si ia a ballari
accussì nun si putiri sciarriari.
Bedda arriniscìu dda fisticedda,
li sunatura eranu pilucchedda,
stu sonu era miludiusu e finu
fattu di chitarra e mantulinu.

A mezzannotti vannu a manciari
e poi continuari a sunari,
lu mastru sala diriggi la festa
e quannu chi finiu dissi: Basta.
Un minuteddu prima d’agghiurnari
li sunatura a li ziti eru a lassari,
iu assemi a me’ suruzza Annita
tiniamu velu e vesta di la zita.

Li patri e matri e lu strittu parintatu
n’accumpagnaru cu fanali allatu,
li matri pi la spartenza addulurati
a coddu di li ziti ristaru abbrazzati.
Sta puisia partiu pi la fini,
pi nciuria su’ chiamati palarini,
iò sta zitata cchiù nun mi la scordu,
tornu cu la memoria a lu riordu.


E-mail e-mail - redazione@trapaninostra.it